Mapy podziału administracyjnego województwa kujawsko pomorskiego na poziomie powiatów i gmin zostały wykonane metodą chorochromatyczną.

Na mocy ustawy z dnia 24 lipca 1998 r. o wprowadzeniu zasadniczego trójstopniowego podziału terytorialnego państwa [Dz.U. 1998 nr 96 poz. 603] (1), utworzono z części trzech odrębnych województw: bydgoskiego, toruńskiego i włocławskiego, województwo kujawsko-pomorskie, sąsiadujące od północy z województwem pomorskim, od zachodu i południa z wielkopolskim, od południowego-wschodu z łódzkim, od wschodu z mazowieckim i od północnego-wschodu z warmińsko-mazurskim. 

W ramach Nomenklatury Jednostek Terytorialnych do Celów Statystycznych [NTS], terytorium województwa liczące 17,9 tys. km² powierzchni oraz zamieszkiwane przez ok. 2 mln mieszkańców (6), podzielono na 3 podregiony [grudziądzki, bydgosko-toruński i włocławski], należące do regionu północnego, 19 powiatów, 4 miasta na prawach powiatu [Bydgoszcz, Toruń, Grudziądz i Włocławek], 144 gminy [92 gmin wiejskich, 35 miejsko-wiejskich i 17 miejskich] (3).

Zgodnie z Danymi Głównego Urzędu Geodezji i Kartografii, udostępnionymi w zasobie Banku Danych Lokalnych Głównego Urzędu Statystycznego (7), największymi powiatami województwa kujawsko-pomorskiego są powiat świecki i włocławski, których powierzchnia wynosi 1474 km², natomiast najmniejszym [z wyłączeniem miast na prawach powiatu wśród, których najmniejszy jest Grudziądz], jest powiat aleksandrowski o powierzchni 475 km². Średnia powierzchnia powiatu w kujawsko-pomorskim, wynosi 923 km². Odnosząc się natomiast do gmin, największą gminą jest gmina Koronowo (412 km²), a najmniejszą [z wyłączeniem gmin miejskich wśród których najmniejsza jest gmina Kowal], jest gmina Raciążek, której powierzchnia wynosi 33 km². Średnia powierzchnia gminy w województwie wynosi 125 km², z uwzględnieniem gmin miejskich. 

Najwięcej gmin ogółem posiada powiat włocławski [13] oraz świecki [11], natomiast najmniej powiaty mogileński i sępoleński [4]. W powiecie włocławskim, ponadto znajduje się najwięcej gmin miejsko-wiejskich, których liczba wynosi 5 [Brześć Kujawski, Chodecz, Izbica Kujawska, Lubień Kujawski, Lubraniec]. Powiat aleksandrowski charakteryzuje się natomiast największą liczbą gmin miejskich [3], a powiat świecki gmin wiejskich [9]. Średnia ilość gmin w powiecie dla kujawsko-pomorskiego wynosi 7 [z wyłączeniem miast na prawach powiatu]. 

W Krajowym Rejestrze Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju [TERYT], województwo kujawsko-pomorskie jest oznaczone numerem 04 (4). Ponadto obszar województwa, jest obszarem o rozciągłości południkowej wynoszącej 162 km [1°27'] oraz rozciągłości równoleżnikowej wynoszącej 167 km [1°30'].

Województwo kujawsko-pomorskie posiada dwie stolice. Miasto Bydgoszcz jest siedzibą wojewody, natomiast Toruń jest siedzibą sejmiku województwa. Symbolem województwa jest herb, na którym znajduje się czerwony połuorzeł oraz czarny połulew w złotej koronie z czerwonymi klejnotami, oraz flaga składająca się z poziomych, pasów: czerwonego, białego i czarnego (2). Ponadto kujawsko-pomorskie posiada własną fanfarę, skomponowaną przez Krzysztofa Herdzina (5). 

Mapy podziału administracyjnego województwa kujawsko pomorskiego na poziomie powiatów i gmin zostały wykonane metodą chorochromatyczną. Na mocy ustawy z dnia 24 lipca 1998 r. o wprowadzeniu zasadniczego trójstopniowego podziału terytorialnego państwa [Dz.U. 1998 nr 96 poz. 603] (1), utworzono z części trzech odrębnych województw: bydgoskiego, toruńskiego i włocławskiego, województwo kujawsko-pomorskie, sąsiadujące od północy z województwem pomorskim, od zachodu i południa z wielkopolskim, od południowego-wschodu z łódzkim, od wschodu z mazowieckim i od północnego-wschodu z warmińsko-mazurskim.

W ramach Nomenklatury Jednostek Terytorialnych do Celów Staty-stycznych [NTS], terytorium województwa liczące 17,9 tys. km² powierzchni oraz zamieszkiwane przez ok. 2 mln mieszkańców (6), podzielono na 3 podregiony [grudziądzki, bydgosko-toruński i włocławski], należące do regionu północnego, 19 powiatów, 4 miasta na prawach powiatu [Bydgoszcz, Toruń, Grudziądz i Włocławek], 144 gminy [92 gmin wiejskich, 35 miejsko-wiejskich i 17 miejskich] (3).

Zgodnie z Danymi Głównego Urzędu Geodezji i Kartografii, udostępnionymi w zasobie Banku Danych Lokalnych Głównego Urzędu Statystycznego (7), największymi powiatami województwa kujawsko-pomorskiego są powiat świecki i włocławski, których powierzchnia wynosi 1474 km², natomiast najmniejszym [z wyłączeniem miast na prawach powiatu wśród, których najmniejszy jest Grudziądz], jest powiat aleksandrowski o powierzchni 475 km². Średnia powierzchnia powiatu w kujawsko-pomorskim, wynosi 923 km². Odnosząc się natomiast do gmin, największą gminą jest gmina Koronowo (412 km²), a najmniejszą [z wyłączeniem gmin miejskich wśród których najmniejsza jest gmina Kowal], jest gmina Raciążek, której powierzchnia wynosi 33 km². Średnia powierzchnia gminy w województwie wynosi 125 km², z uwzględnieniem gmin miejskich. 

Najwięcej gmin ogółem posiada powiat włocławski [13] oraz świecki [11], natomiast najmniej powiaty mogileński i sępoleński [4]. W powiecie włocławskim, ponadto znajduje się najwięcej gmin miejsko-wiejskich, których liczba wynosi 5 [Brześć Kujawski, Chodecz, Izbica Kujawska, Lubień Kujawski, Lubraniec]. Powiat aleksandrowski charakteryzuje się natomiast największą liczbą gmin miejskich [3], a powiat świecki gmin wiejskich [9]. Średnia ilość gmin w powiecie dla kujawsko-pomorskiego wynosi 7 [z wyłączeniem miast na prawach powiatu]. 

W Krajowym Rejestrze Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju [TERYT], województwo kujawsko-pomorskie jest oznaczone numerem 04 (4). Ponadto obszar województwa, jest obszarem o rozciągłości południkowej wynoszącej 162 km [1°27'] oraz rozciągłości równoleżnikowej wynoszącej 167 km [1°30'].

Województwo kujawsko-pomorskie posiada dwie stolice. Miasto Bydgoszcz jest siedzibą wojewody, natomiast Toruń jest siedzibą sejmiku województwa. Symbolem województwa jest herb, na którym znajduje się czerwony połuorzeł oraz czarny połulew w złotej koronie z czerwonymi klejnotami, oraz flaga składająca się z poziomych, pasów: czerwonego, białego i czarnego (2). Ponadto kujawsko-pomorskie posiada własną fanfarę, skomponowaną przez Krzysztofa Herdzina (5). 

Mapa ogólnogeograficzna województwa kujawsko-pomorskiego została wykonana w skali 1:500 000. Danymi wyjściowymi dla jej opracowania były zgeneralizowane i zoptymalizowane na potrzeby projektu atlasu, pliki wektorowe Bazy Danych Ogólnogeograficznych w skali 1: 250 000. Zakres przestrzenny mapy nie ogranicza się wyłącznie do granic województwa kujawsko-pomorskiego. Zakres ten wyznacza prostokąt o wymiarach rzeczywistych 188x181 km. W tak zdefiniowanym zakresie przestrzennym, najdalej na północ wysuniętymi miejscowościami są, Czarna Woda i Zalewo, na wschód Bieżuń, na południe Golina i Kłodawa, a na zachód Szamocin i Skoki.  

Rzeźba terenu będąca podstawowym elementem mapy ogólnogeograficznej, została przedstawiona metodami: poziomicową, hipsometryczną i cieniowaniem. Wysokości bezwzględne zawierają się w przedziale od 10 do 170 m n.p.m. Cięcie warstwicowe poprowadzono co 10 m. Hipsometrię uzyskano w wyniku generalizacji cyfrowego modelu terenu. Poziomice zostały wygenerowane, przy jednoczesnej generalizacji liczby węzłów w liniach poziomic. Dla poszczególnych przedziałów cięć poziomicowych, utworzono obiekty typu ,,band”.

Sieć osadniczą tworzy 97 miast. Wszystkie miasta przedstawiono zarysami zabudowy. Miasta na prawach powiatu zostały wyróżnione wielkimi literami. Sieć komunikacyjną tworzą zaktualizowane autostrady, drogi główne i inne oraz linie kolejowe.

Główną oś hydrograficzną stanowią rzeki Wisła, Noteć, Brda, Wda, Mień, Skrwa, Drwęca, Osa Wel i Wełna, które zostały podpisane na mapie. Dodatkowo podpisano Kanał Bydgoski, Kanał Notecki Kanał Bachorze oraz 29 jezior. 

Na mapie oznaczono ważniejsze jednostki fizycznogeograficzne, również te które wykraczają poza województwo kujawsko-pomorskie. W celu dokładniejszej orientacji przestrzennej, ukierunkowanej na potencjalnego użytkownika atlasu, zamieszczono na mapie granicę województwa kujawsko-pomorskiego oraz granice powiatów i województw sąsiadujących (zgeneralizowane odpowiednio do skali).

Mapa krajobrazowa została wykonana w skali 1:500 000. Opracowano ją na podstawie danych przestrzennych drugiego poziomu (15 form pokrycia terenu) z projektu CORINE Land Cover 2006 (CLC2006) oraz zgeneralizowanych, zoptymalizowanych i zaktualizowanych (odpowiednio na potrzeby IAWK-P do skali 500k) plików wektorowych Bazy Danych Obiektów Ogólnogeograficznych w skali 1:250 000 (BDO250GIS). Zakres przestrzenny mapy wyznacza prostokąt o wymiarach rzeczywistych 188 x 181 km.

Zasadnicza treść zawiera dwanaście form pokrycia terenu, jakie wydzielono z bazy danych CORINE Land Cover 2006 (zgodnie z wydzieleniami zaprezentowanymi w legendzie). Dodatkowo mapę uzupełniono o następujące treści: sieć komunikacyjną (autostrady, drogi i linie kolejowe), sieć osadniczą (nazwy miejscowości), sieć rzeczną (kanały, nazwy rzek, kanałów i jezior), granice administracyjne (granice województw wraz z nazwami sąsiednich woj.) oraz rzeźbę terenu przedstawioną metodą cieniowania

Mapa przedstawia syntetyczny obraz budowy geologicznej powierzchni w skali 1: 500 000. Została opracowana na podstawie generalizacji wydzieleń utworów powierzchniowych ze Szczegółowej mapy geologicznej Polski (SmgP) w skali 1: 50 000 wydanej przez Państwowy Instytut Geologiczny-Państwowy Instytut Badawczy w Warszawie. W opracowaniu uwzględniono dane rastrowe oraz cyfrowe z 55 arkuszy SmgP, przedstawiających rozpoznanie budowy geologicznej znacznej części obszaru województwa od lat 50-tych XX w. do 2009 r. Dla niektórych obszarów wykorzystano także dane z Mapy geologicznej Polski 1: 200 000 (wyd. A – mapa utworów powierzchniowych), prezentującej stan rozpoznania geologicznego z lat 70-tych ubiegłego wieku (min. Butrymowicz i in., 1978; Makowska, 1979; Mańkowska, 1980; Uniejewska M., Włodek M., 1978).

Na mapie wydzielono 14 typów utworów powierzchniowych, w tym 12 należących do czwartorzędu oraz 2 – do wychodni podłoża czwartorzędu. Wyróżniono także utwory antropogeniczne – nasypy. Przedstawiono też interesujące punktowe obiekty i zjawiska geologiczne. Obok SmgP, źródłem danych elementów punktowych były: Glacitektoniczna mapa Polski w skali 1: 2 000 000 (Ber, Krzyszkowski, 2004), regionalne opracowania monograficzne i artykuły naukowe (m.in. Wysota, 1992, 2002; Molewski, 2007; Roman, 2010; Weckwerth, 2013), a także niepublikowane wyniki badań autorów.

Na mapie zamieszczono 7 wybranych profili geologiczych (Świecie, Wapienno, Łążyn, Nieszawa, Dobrzyń n. Wisłą, Golub-Dobrzyń, Obórki k. Rypina), przedstawiających najciekawsze odsłonięcia powierzchniowej budowy geologicznej na obszarze województwa.

Zaznaczono także maksymalny zasięgu ostatniego lądolodu (wg SmgP w skali 1 : 50 000; Mapy geologicznej Polski w skali 1: 500 000, Marks i in., 2006 oraz min. Wysota, 1999; Wysota i in., 2009; Wysota, Molewski, 2011).

Mapa utworów powierzchniowych w skali 1: 1 000 000 przedstawia zgeneralizowany obraz budowy geologicznej powierzchni województwa kujawsko-pomorskiego. Mapa została opracowana na podstawie zestawienia i generalizacji wydzieleń utworów powierzchniowych (obiekty poligonowe) na podstawie Szczegółowej mapy geologicznej Polski (SmgP) w skali 1: 50 000 wydanej przez Państwowy Instytut Geologiczny-Państwowy Instytut Badawczy w Warszawie. W opracowaniu uwzględniono dane rastrowe (mapy papierowe) oraz dane cyfrowe (pliki shape) z 55 arkuszy SmgP, przedstawiających stan rozpoznania budowy geologicznej znacznej części obszaru województwa od końca lat 50-tych XX w. do 2009 r. Dane cyfrowe zostały pozyskane z zasobów Narodowego Archiwum Geologicznego Państwowego Instytutu Geologicznego-Państwowego Instytutu Badawczego w Warszawie. Dodatkowo dla niektórych obszarów województwa, zestawiono dane pochodzące z Mapy geologicznej Polski w skali 1: 200 000, wydanie A – mapa utworów powierzchniowych ( (min. Butrymowicz i in., 1978; Makowska, 1979; Mańkowska, 1980; Uniejewska M., Włodek M., 1978). Mapa ta została wydana przez Państwowy Instytut Geologiczny w Warszawie i przedstawia stan rozpoznania geologicznego obszaru województwa z lat 70-tych ubiegłego wieku.

Na mapie utworów powierzchniowych w skali 1: 1 000 000 zaznaczono granicę maksymalnego zasięgu ostatniego lądolodu (zlodowacenie wisły), której przebieg zmodyfikowano w oparciu o następujące źródła: SmgP w skali 1 : 50 000, Mapa geologiczna Polski w skali 1: 500 000 (Marks i in., red., 2006) oraz regionalne opracowania monograficzne i artykuły naukowe (Wysota, 1999; Wysota i in., 2009; Wysota, Molewski, 2011; Sobiech, Wysota, 2014).

     Mapa geologiczna bez utworów czwartorzędu jest mapą odkrytą, przedstawiającą syntetyczny obraz budowy geologicznej obszaru województwa kujawsko-pomorskiego bez utworów czwartorzędowych. Odzwierciedla ona najbardziej aktualny stan wiedzy o ukształtowaniu powierzchni oraz litologii i stratygrafii podłoża podczwartorzędowego tego obszaru. 

     Mapa w skali 1: 1 000 000 została opracowana na podstawie zestawienia i generalizacji wydzieleń na mapach geologicznych odkrytych pochodzących z kilku źródeł.  W opracowaniu uwzględniono dane rastrowe (mapy papierowe) pochodzące z Mapy geologicznej Polski w skali 1: 200 000 wydanie B – mapa bez utworów czwartorzędowych (9 arkuszy: Chojnice, Grudziądz, Iława, Nakło, Toruń, Brodnica, Gniezno, Konin i Płock) oraz szkiców geologicznych odkrytych w skali 1: 100 000, stanowiących załącznik w objaśnieniach do Szczegółowej mapy geologicznej Polski w skali 1: 50 000 (łącznie 33 arkusze), wydanych przez Państwowy Instytut Geologiczny-Państwowy Instytut Badawczy w Warszawie. Map geologiczne odkryte pochodzące z tych źródeł przedstawiają stan rozpoznania budowy geologicznej podłoża czwartorzędu na obszarze województwa począwszy od lat 70-tych XX w. 

     W opracowaniu mapy geologicznej podłoża czwartorzędu uwzględniono również mapy geologiczne odkryte zamieszczone w regionalnych opracowaniach monograficznych (Wysota, 2002; Molewski, 2007; Roman, 2010; Weckwerth, 2013), a także niepublikowane wyniki badań autorów.

     Mapa geologiczna bez utworów czwartorzędu zawiera dwie główne warstwy: litologię i stratygrafię podłoża czwartorzędu oraz izohipsy podłoża czwartorzędu. Na warstwie litologii i stratygrafii podłoża czwartorzędu wyróżniono 8 wydzieleń litologiczno-stratygraficznych (obiekty poligonowe). Na mapie izohips (ukształtowania powierzchni) podłoża przedstawiono również relief cieniowany. Dodatkowo, jako obiekty liniowe przedstawione zostały główne uskoki tektoniczne.

     Mapa geologiczna bez utworów kenozoiku w skali 1: 1 000 000 przedstawia zgeneralizowany obraz budowy geologicznej powierzchni podkenozoicznej województwa kujawsko-pomorskiego. Została ona opracowana na podstawie „Mapy geologicznej Polski bez utworów kenozoiku” wydanej przez Państwowy Instytut Geologiczny pod redakcją R. Dadleza, S. Marka i J Pokorskiego (2000). W opracowaniu „Mapa geologiczna bez utworów kenozoiku” dla województwa kujawsko-pomorskiego autorzy wykorzystali także zaproponowaną przez Komitet Nauk Geologicznych Polskiej Akademii Nauk „Regionalizację Tektoniczną Polski” (Żelaźniewicz i in. 2011).

     Na mapie zaprezentowano syntetyczne profile geologiczne kilkunastu głębokich wierceń, które zestawiono w oparciu o regionalne monografie geologiczne (Karnkowski 2008, Górecki (red.) 2006, Marek, 1998, Znosko, 1998) i opracowania „Profile Głębokich Otworów Wiertniczych”.

     Dodatkowo zamieszczono (w trakcie opracowania) mapę przedstawiającą lokalizację województwa kujawsko-pomorskiego na tle głównych jednostek tektonicznych Polski pod pokrywą kenozoiczną oraz przekrój pokazujący wgłębną budowę geologiczną.

Mapa zasobów wód podziemnych w skali 1: 500 000 przedstawia zgeneralizowany obraz warunków hydrogeologicznych na obszarze województwa kujawsko-pomorskiego. Została ona opracowana na podstawie „Map hydrogeologicznych Polski” w skali 1:50 000 (ePSH 2015). Skalą barw przedstawiono maksymalną objętość wody (wydajność) możliwą do uzyskania na danym obszarze z prawidłowo wykonanej studni wierconej, przy dopuszczalnej depresji. Autorzy zamieścili ponadto obszary na których nie występuje użytkowy poziom wodonośny (Kachnic i in. 2007) oraz przekrój hydrogeologiczny opracowany przez M. Kachnica.

Mapa zasoby wód podziemnych i ich ochrona przedstawia także lokalizację miejsc w których skoncentrowany jest największy pobór wód podziemnych (dane za 2013 r.) na terenie województwa. Zamieszczono ujęcie wód podziemnych, na których roczny pobór wody przekracza 150 tys. m3 wody. 

Autorzy zaznaczyli także obszary występowania głównych zbiorników wód podziemnych (GZWP) na podstawie stanu ich udokumentowania na koniec 2014 r. (PIG 2014). Granice poszczególnych GZWP zostały wyodrębnione w oparciu o kryterium zasobności, wodonośności i jakości wód podziemnych. GZWP mają na celu zabezpieczenie rezerw wody o wysokiej jakości. W uzasadnionych przypadkach, na podstawie sporządzonych dokumentacji hydrogeologicznych, wyznacza się obszary ochronne GZWP. Pierwszą mapę obszarów głównych zbiorników wód podziemnych (GZWP) w Polsce wymagających szczególnej ochrony w skali 1:500 000 zawierającą wydzielenie 180 GZWP opracował zespół kierowany przez prof. A.S. Kleczkowskiego (1990).

Występowanie i wykształcenie większości zbiorników na obszarze województwa kujawsko-pomorskiego związane jest z wodonośnymi osadami czwartorzędu (Q). Biorąc pod uwagę genezę utworów wodonośnych można wśród nich wydzielić zbiorniki: międzymorenowe, pradolinne, dolinne czy dolin kopalnych. Na terenie województwa występują także GZWP w utworach starszych: neogenu (Ng), paleogenu (Pg), kredy dolnej (K1) czy jury górnej (J3). Z uwagi na znaczną głębokość ich zalegania oraz położenie względem płycej występujących zbiorników czwartorzędowych przyjmują one charakter subzbiornika lub subniecki. 

Na mapie przedstawiono miejsca występowania najważniejszych surowców naturalnych na obszarze województwa kujawsko-pomorskiego. Mapa została opracowana na podstawie danych przestrzennych z bazy MIDAS (PIG). Powierzchniowe obszary złóż przetworzone zostały na obiekty punktowe. Wyjątek stanowiły tu jednak złoża o powierzchni przekraczającej 300 ha. Dla wybranych obszarów na terenie województwa, gdzie koncentracja pojedynczych złóż jest duża, wprowadzono dodatkowe szczegółowe mapy prezentujące granice złóż oraz rodzaj kopaliny

Mapa wysokości bezwzględnych województwa kujawsko-pomorskiego została opracowana w skali 1:500 000 w oparciu o pliki *.asc o rozdzielczości oczka rastra 80x80 m pochodzące z Bazy Danych Ogólnogeograficznych (BDO), na podstawie których sporządzono cyfrowy model terenu. Został on zgeneralizowany do wyjściowej skali opracowania tj. 1:500 000. Mapę sporządzono z zastosowaniem metod poziomicowej i hipsometrycznej. Oznaczone także zostały rzędne wybranych punktów wysokościowych. Znajdujące się na mapie poziomice zostały wygenerowane automatycznie, z przyjętym cięciem warstwicowym 10 m oraz przy jednoczesnej generalizacji liczby węzłów w liniach poziomic, zgodnie z Załącznikiem do rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 17 listopada 2011 r. w sprawie bazy danych obiektów topograficznych oraz bazy danych obiektów ogólnogeograficznych, a także standardowych opracowań kartograficznych. Dla uzyskanych przedziałów wysokościowych utworzono obiekty typu „band”. Przyjęto 16 klas wysokości bezwzględnych mieszczących się w przedziale 10-170 m n.p.m.

Mapa wysokości bezwzględnych województwa kujawsko-pomorskiego została opracowana w skali 1:100 000 w oparciu o pliki *.asc o rozdzielczości oczka rastra 80x80 m pochodzące z Bazy Danych Ogólnogeograficznych (BDO), na podstawie których sporządzono cyfrowy model terenu. Został on zgeneralizowany do wyjściowej skali opracowania tj. 1:1000 000. Mapę sporządzono z zastosowaniem metod poziomicowej i hipsometrycznej. Znajdujące się na mapie poziomice zostały wygenerowane automatycznie, z przyjętym cięciem warstwicowym 20 m oraz przy jednoczesnej generalizacji liczby węzłów w liniach poziomic, zgodnie z Załącznikiem do rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 17 listopada 2011 r. w sprawie bazy danych obiektów topograficznych oraz bazy danych obiektów ogólnogeograficznych, a także standardowych opracowań kartograficznych. Dla uzyskanych przedziałów wysokościowych utworzono obiekty typu „band”. Przyjęto 9 klas wysokości bezwzględnych mieszczących się w przedziale 10-170 m n.p.m.

Mapa wysokości względnych województwa kujawsko-pomorskiego została opracowana w skali 1:500 000 w oparciu o zestaw narzędzi do analizy rastrowego modelu wysokościowego (DEM). Model ten wykonano na bazie plików *.asc o rozdzielczości oczka rastra 80x80 m pochodzących z Bazy Danych Ogólnogeograficznych (BDO). W trakcie wykonania mapy wysokości względnych określono zmianę lokalnej wysokości przypadającej na wycinek powierzchni. Wysokość względna została wyznaczona dla środkowej komórki wycinka DEM. Mapę wysokości względnych opracowano z zastosowaniem kartogramu, który obrazuje zmienność wartości wysokości względnej w przyjętej jednostce powierzchni oczka rastra. Dla skali 1:500 000 przyjęto 6 klas wysokości względnych. Granice przedziałów klasowych nawiązują do typów morfologicznych form rzeźby terenu. Maksymalne wysokości względne wynoszą 56 m, zaś ich wartość średnia to 3,3 m.

Mapa wysokości względnych województwa kujawsko-pomorskiego została opracowana w skali 1:1000 000 w oparciu o zestaw narzędzi do analizy rastrowego modelu wysokościowego (DEM). Model ten wykonano na bazie plików *.asc o rozdzielczości oczka rastra 80x80 m pochodzących z Bazy Danych Ogólnogeograficznych (BDO). W trakcie wykonania mapy wysokości względnych określono zmianę lokalnej wysokości przypadającej na wycinek powierzchni. Wysokość względna została wyznaczona dla środkowej komórki wycinka DEM. Mapę wysokości względnych opracowano z zastosowaniem kartogramu, który obrazuje zmienność wartości wysokości względnej w przyjętej jednostce powierzchni oczka rastra. Dla skali 1:1000 000 przyjęto 4 klasy wysokości względnych. Granice przedziałów klasowych nawiązują do typów morfologicznych form rzeźby terenu. Maksymalne wysokości względne wynoszą 56 m, zaś ich wartość średnia to 3,3 m.

Mapa średniego nachylenia terenu województwa kujawsko-pomorskiego została opracowana w skali 1:500 000 w oparciu o zestaw narzędzi do analizy rastrowego modelu wysokościowego (DEM). Model ten wykonano na podstawie plików *.asc o rozdzielczości oczka rastra 80x80 m pochodzących z Bazy Danych Ogólnogeograficznych (BDO). W trakcie wykonania mapy średniego nachylenia terenu określono zmianę wysokości na jednostkę długości jaka występuje w kierunku największego spadku. Wyznaczone nachylenie zostało wyrażone w stopniach i odniesione dla środkowej komórki wycinka DEM. Mapę średniego nachylenia terenu opracowano z zastosowaniem kartogramu, który obrazuje zmienność tego nachylenia w przyjętej jednostce powierzchni oczka rastra. Dla skali 1:500 000 przyjęto 4 główne klasy spadków. Granice przedziałów klasowych wyznaczono arbitralnie w nawiązaniu do różnych sposobów prezentacji typów krajobrazów, a także z uwzględnieniem typów morfologicznych form rzeźby terenu zawartych w Instrukcji do Szczegółowej Mapy Geomorfologicznej Polskiego Niżu 1:50 000 i do klasyfikacji stoków wg stopnia ich nachylenia (m.in. wg Komisji Kartowania Geomorfologicznego). Wartości maksymalne nachylenia wynoszą 17,5 stopnia, minimalne to 0 stopni, zaś wartość średnia wynosi 0,8 stopnia.

Mapa średniego nachylenia terenu województwa kujawsko-pomorskiego została opracowana w skali 1:1000 000 w oparciu o zestaw narzędzi do analizy rastrowego modelu wysokościowego (DEM). Model ten wykonano na podstawie plików *.asc o rozdzielczości oczka rastra 80x80 m pochodzących z Bazy Danych Ogólnogeograficznych (BDO). W trakcie wykonania mapy średniego nachylenia terenu określono zmianę wysokości na jednostkę długości jaka występuje w kierunku największego spadku. Wyznaczone nachylenie zostało wyrażone w stopniach i odniesione dla środkowej komórki wycinka DEM. Mapę średniego nachylenia terenu opracowano z zastosowaniem kartogramu, który obrazuje zmienność tego nachylenia w przyjętej jednostce powierzchni oczka rastra. Dla skali 1:1000 000 przyjęto 4 główne klasy spadków. Granice przedziałów klasowych wyznaczono arbitralnie w nawiązaniu do różnych sposobów prezentacji typów krajobrazów, a także z uwzględnieniem typów morfologicznych form rzeźby terenu zawartych w Instrukcji do Szczegółowej Mapy Geomorfologicznej Polskiego Niżu 1:50 000 i do klasyfikacji stoków wg stopnia ich nachylenia (m.in. wg Komisji Kartowania Geomorfologicznego). Wartości maksymalne nachylenia wynoszą 17,5 stopnia, minimalne to 0 stopni, zaś wartość średnia wynosi 0,8 stopnia.

Mapa ekspozycji terenu województwa kujawsko-pomorskiego została opracowana w skali 1:500 000 w oparciu o zestaw narzędzi do analizy rastrowego modelu wysokościowego (DEM). Model ten opracowano w oparciu o pliki *.asc o rozdzielczości oczka rastra 80x80 m pochodzące z Bazy Danych Ogólnogeograficznych (BDO). Wykonana mapa ekspozycji określa kierunek nachylenia stoku. Został on wyznaczony jako kąt (azymut) pomiędzy kierunkiem północnym a kierunkiem maksymalnego nachylenia terenu. Azymut ten został wyrażony w stopniach i odniesiony dla środkowej komórki wycinka DEM. Mapę ekspozycji opracowano z zastosowaniem kartogramu, który obrazuje zmienność jej kierunku w przyjętej jednostce powierzchni oczka rastra. W opracowanej mapie w skali 1:500 000 przyjęto 9 klas ekspozycji, w tym cztery kierunki główne (N, S, W, E), cztery kierunki pośrednie (NW, NE, SE, SW) oraz tereny płaskie.

Mapa ekspozycji terenu województwa kujawsko-pomorskiego została opracowana w skali 1:1000 000 w oparciu o zestaw narzędzi do analizy rastrowego modelu wysokościowego (DEM). Model ten opracowano w oparciu o pliki *.asc o rozdzielczości oczka rastra 80x80 m pochodzące z Bazy Danych Ogólnogeograficznych (BDO). Wykonana mapa ekspozycji określa kierunek nachylenia stoku. Został on wyznaczony jako kąt (azymut) pomiędzy kierunkiem północnym a kierunkiem maksymalnego nachylenia terenu. Azymut ten został wyrażony w stopniach i odniesiony dla środkowej komórki wycinka DEM. Mapę ekspozycji opracowano z zastosowaniem kartogramu, który obrazuje zmienność jej kierunku w przyjętej jednostce powierzchni oczka rastra. W opracowanej mapie w skali 1:1000 000 przyjęto 5 klas ekspozycji, w tym 4 kierunki główne (N, S, W, E) i tereny płaskie.

Mapa geomorfologiczna obszaru województwa kujawsko-pomorskiego została opracowana w skali 1:500 000 z zastosowaniem metody chorochromatycznej w połączeniu z sygnaturami liniowymi. Mapa obrazuje zmienność typów morfogenetycznych form rzeźby terenu. Zasięgi poszczególnych wydzieleń powierzchniowych ograniczają: linie dolnego załomu stoku (zbocza) form wypukłych albo linie górnego załomu stoku (zbocza) form wklęsłych. Sygnatury liniowe zastosowano dla niewielkich, wydłużonych form wklęsłych i wypukłych. Linie poprowadzonym wzdłuż osi morfologicznej ich dna albo linii grzbietowej. Wydzielono łącznie 28 form rzeźby terenu. Wszystkie przedstawione na mapie formy rzeźby terenu zostały wydzielone w oparciu o ich zróżnicowanie morfologiczne (kształty form), cechy morfometryczne (rozmiary form) oraz genezę (procesy morfotwórcze). Do rozpoznanie cech morfologicznych i morfometrycznych wykorzystano rastrowy cyfrowy model wysokościowy (DEM), opracowany na podstawie plików *.asc, o rozdzielczości oczka rastra około 87x87 m, pochodzący z Bazy Danych Ogólnogeograficznych (BDO).

Rozpoznanie genezy form dokonano w oparciu o dotychczas wydane mapy i szkice geomorfologiczne oraz publikacje naukowe dotyczące rozwoju rzeźby terenu w granicach województwa kujawsko-pomorskiego, jak również wiedzę ekspercką autorów . 

Arkusz hydrografia obejmuje sieć wodną na terenie województwa kujawsko-pomorskiego z podziałem na dorzecza i zlewnie elementarne. Elementy te zostały wyznaczone na podstawie cyfrowej Mapy Podziału Hydrograficznego Polski (MPHP) w skali 1: 50 000 i zmniejszone do skali arkusza  1: 500 000. Na mapie przeprowadzono generalizację jakościową i ilościową przy zachowaniu kształtu cieków i jezior.

Arkusz hydrografia obejmuje sieć wodną na terenie województwa kujawsko-pomorskiego z podziałem na dorzecza i zlewnie elementarne. Elementy te zostały wyznaczone na podstawie cyfrowej Mapy Podziału Hydrograficznego Polski (MPHP) w skali 1: 50 000 i zmniejszone do skali arkusza  1: 500 000. Na mapie przeprowadzono generalizację jakościową i ilościową przy zachowaniu kształtu cieków i jezior.

Pomiary natężenia odpływu rzecznego prowadzone są przez IMGW. Wartości przepływu wody w rzekach otrzymuje się z krzywych wykorzystujących zależność stanu wody i przepływu. Codzienne obserwacje stanu wody prowadzone są w posterunkach wodowskazowych, które zamykają poszczególne zlewnie. Na obszarze województwa kujawsko-pomorskiego aktualnie istnieje 18 posterunków wodowskazowych. W celu dokładnego zaprezentowania odpływu jednostkowego uwzględniono również dane z 17 posterunków wodowskazowych przyległych do województwa kujawsko-pomorskiego. 

Do sporządzenia map średniego odpływu jednostkowego (a także odpływu w półroczu chłodnym i ciepłym), posłużyły wartości natężenia przepływu z lat 1981-2010 z 35 posterunków wodowskazowych sieci IMGW. Półrocze chłodne obejmuje okres od listopada do kwietnia, natomiast ciepłe od maja do października. Na podstawie wartości dobowych natężenia przepływu obliczono średnie miesięczne, półroczne, roczne i średnie wieloletnie. Spośród znanych miar charakteryzujących zasoby wodne wybrano odpływ jednostkowy, charakteryzujący się możliwością porównywania zlewni o zróżnicowanych powierzchniach i odmiennych warunkach fizycznogeograficznych. 

Odpływ jednostkowy (q) wyraża objętość wody, jaka odpływa w ciągu sekundy z kilometra kwadratowego zlewni. Obliczany jest według wzoru:

q = Q/A

q – odpływ jednostkowy [dm³s^-1km^-2]

Q – średnie natężenie przepływu [m³s^-1]

A – powierzchnia zlewni [km²]. 

Do wykreślenia map wykorzystano program ArcGis 9.3. Zastosowano interpolację metodą najbliższego sąsiedztwa.

Pomiary natężenia odpływu rzecznego prowadzone są przez IMGW. Wartości przepływu wody w rzekach otrzymuje się z krzywych wykorzystujących zależność stanu wody i przepływu. Codzienne obserwacje stanu wody prowadzone są w posterunkach wodowskazowych, które zamykają poszczególne zlewnie. Na obszarze województwa kujawsko-pomorskiego aktualnie istnieje 18 posterunków wodowskazowych. W celu dokładnego zaprezentowania odpływu jednostkowego uwzględniono również dane z 17 posterunków wodowskazowych przyległych do województwa kujawsko-pomorskiego. 

Do sporządzenia map średniego odpływu jednostkowego (a także odpływu w półroczu chłodnym i ciepłym), posłużyły wartości natężenia przepływu z lat 1981-2010 z 35 posterunków wodowskazowych sieci IMGW. Półrocze chłodne obejmuje okres od listopada do kwietnia, natomiast ciepłe od maja do października. Na podstawie wartości dobowych natężenia przepływu obliczono średnie miesięczne, półroczne, roczne i średnie wieloletnie. Spośród znanych miar charakteryzujących zasoby wodne wybrano odpływ jednostkowy, charakteryzujący się możliwością porównywania zlewni o zróżnicowanych powierzchniach i odmiennych warunkach fizycznogeograficznych. 

Odpływ jednostkowy (q) wyraża objętość wody, jaka odpływa w ciągu sekundy z kilometra kwadratowego zlewni. Obliczany jest według wzoru:

q = Q/A

q – odpływ jednostkowy [dm³s^-1km^-2]

Q – średnie natężenie przepływu [m³s^-1]

A – powierzchnia zlewni [km²]. 

Do wykreślenia map wykorzystano program ArcGis 9.3. Zastosowano interpolację metodą najbliższego sąsiedztwa.

    Pomiary natężenia przepływu rzecznego prowadzone są przez IMGW. Wartości przepływu wody w rzekach otrzymuje się z krzywych wykorzystujących zależność stanu wody i przepływu. Codzienne obserwacje stanu wody prowadzone są w posterunkach wodowskazowych, które zamykają poszczególne zlewnie. Na obszarze województwa kujawsko-pomorskiego aktualnie istnieje 18 posterunków wodowskazowych. W celu dokładnego zaprezentowania odpływu jednostkowego uwzględniono również dane z 17 posterunków wodowskazowych przyległych do województwa kujawsko-pomorskiego. 

Do sporządzenia mapy zmienności przepływu posłużyły wartości natężenia przepływu z lat 1981-2010 z 35 posterunków wodowskazowych sieci IMGW. Na podstawie wartości dobowych natężenia przepływu obliczono średnie miesięczne, roczne i średnie wieloletnie. Spośród znanych miar charakteryzujących zmienność natężenia przepływu rzek wybrano współczynnik zmienności Cv.  

Współczynnik zmienności przepływu (Cv) wyraża się ilorazem odchylenia standardowego do wartości średniej. 

Cv = σ/Q

σ – odchylenia standardowe 

Q – średnie natężenie przepływu [m³s^-1]

Wartości współczynnika zmienności przepływu zależne są od właściwości fizycznogeograficznych zlewni. Najniższą zmiennością przepływu charakteryzują się rzeki, z wysoką retencją w zlewni. 

Do wykreślenia mapy wykorzystano program ArcGis 9.3. Zastosowano interpolację metodą najbliższego sąsiedztwa.

    Pomiary natężenia przepływu rzecznego prowadzone są przez IMGW. Wartości przepływu wody w rzekach otrzymuje się z krzywych wykorzystujących zależność stanu wody i przepływu. Codzienne obserwacje stanu wody prowadzone są w posterunkach wodowskazowych, które zamykają poszczególne zlewnie. Na obszarze województwa kujawsko-pomorskiego aktualnie istnieje 18 posterunków wodowskazowych. W celu dokładnego zaprezentowania odpływu jednostkowego uwzględniono również dane z 17 posterunków wodowskazowych przyległych do województwa kujawsko-pomorskiego. 

Do sporządzenia mapy odpływu nienaruszalnego posłużyły wartości natężenia przepływu z lat 1981-2010 z 35 posterunków wodowskazowych sieci IMGW. Na podstawie wartości dobowych natężenia przepływu obliczono średnie miesięczne, roczne i średnie wieloletnie. 

Racjonalna gospodarka wodna na obszarze województwa kujawsko-pomorskiego wymaga rozeznania wielkości zasobów wodnych, którymi można dysponować. Przepływ nienaruszalny jest wyznaczany przez graniczną wartość, poniżej której nie powinien być zmniejszany na skutek gospodarczej działalności człowieka. 

W obliczeniach przepływu nienaruszalnego wykorzystano metodę Kostrzewy, która opiera się na przesłankach hydrobiologicznych warunkujących zachowanie form flory i fauny, charakterystycznych dla środowiska wodnego. W celu porównania różnych obszarów przepływ nienaruszalny zamieniono na odpływ. Obliczenia odpływu nienaruszalnego przeprowadzono wg:

qn = k SNq

qn – odpływ nienaruszalny [dm³s^-1km^-2]

SNq – odpływ średni niski [dm³s^-1km^-2]

k – parametr zależny od typu hydrologicznego rzeki i powierzchni zlewni.  

Do wykreślenia mapy wykorzystano program ArcGis 9.3. Zastosowano interpolację metodą najbliższego sąsiedztwa.

Typologia abiotyczna wód powierzchniowych jest niezbędna dla oceny ekologicznej według Ramowej Dyrektywy Wodnej (RDW). Środowisko abiotyczne w istotny sposób wpływa na strukturę biologiczną ekosystemu, która w obecnie stosowanej metodyce oceny stanu jest nadrzędna względem cech fizykochemicznych wody.

Typy abiotyczne cieków ustalone zostały na podstawie kryteriów położenia (ekoregiony), wysokości bezwzględnej, wielkości zlewni, charakterystyki geologicznej podłoża oraz dodatkowo parametrów dotyczących kształtu doliny rzeki, form i kształtu koryta, średniego spadku rzeki a także dominującego substratu podłoża (Błachuta, 2005). Na podstawie tych kryteriów wyróżniono w województwie kujawsko-pomorskim   6 typów rzek charakterystycznych dla krajobrazu nizinnego oraz 4 typy cieków niezależnych od ekoregionów. Odrębny typ stanowią ciek sztuczne. 

Zbiorniki zaporowe podzielone zostały na podstawie czasu retencji wody. Wyróżnione zostały 3 typy zbiorników. Główne zbiorniki zaporowe województwa kujawsko-pomorskiego należą do typów: przejściowego i reolimnicznego (Raport o stanie środowiska … , 2012).

W typologii abiotycznej jezior wykorzystano kryterium położenia, geologii podłoża, wpływu zlewni (wsp.Schindlera) oraz typu mieszania wody (Kolada i in., 2005). Według powyższego podziału w województwie kujawsko-pomorskim występują 4 typy abiotyczne jezior. 

Typy abiotyczne poszczególnych cieków oraz jezior o powierzchni > 50 ha podane są w „Katalogu Jednolitych i Scalonych Części Wód” (2009). Dla jezior o powierzchni > 20 ha, typ abiotyczny określono na podstawie danych publikowanych w corocznych „Raportach o stanie środowiska województwa kujawsko-pomorskiego” (WIOŚ Bydgoszcz) oraz własnych pomiarów i obliczeń.

Status ekologiczny jezior oceniany jest na podstawie wskaźników biologicznych, kwantyfikujących główne biocenozy występujące w tych ekosystemach. Zespoły organizmów zasiedlających jeziora kształtowane są w dużym stopniu przez czynniki abiotyczne. Zgodnie z Ramową Dyrektywą Wodną (RDW) klasyfikowane są jedynie jeziora o powierzchni powyżej 50 ha. Podobnie jak cieki i zbiorniki zaporowe określane są jako tzw. jednolite części wód (JCW). Pozostałe mniejsze jeziora, z nielicznymi wyjątkami, od 2007 roku nie są oceniane pod względem stanu czystości. 

Ocena statusu ekologicznego jezior wykonywany jest na podstawie Rozporządzenia MŚ z dnia 22 października 2014 roku „w sprawie sposobu klasyfikacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych oraz środowiskowych norm jakości dla substancji priorytetowych”. Do oceny stosowane są 4 wskaźniki charakteryzujące elementy biologiczne oraz grupa wskaźników fizykochemicznych informujących o nasileniu procesu eutrofizacji. O statusie ekologicznym jezior decyduje wskaźnik biotyczny o najniższej klasie, przy czym szczególną uwagę zwraca się na wartość indeksu PMPL, kwantyfikującego zespół fitoplanktonu pelagicznego zasiedlającego największą strefę jeziora.   

Mapę statusu ekologicznego jezior wykonano na podstawie danych z lat 2003 -2013, przygotowanych przez WIOŚ Bydgoszcz. Dane te odniesiono następnie do norm zawartych w cytowanym powyżej Rozporządzeniu MŚ. Klasy poszczególnych wskaźników biologicznych i fizykochemicznych przedstawiono w formie kartodiagramów. Status ekologiczny jezior zaprezentowano za pomocą sygnatur liniowych. 

W jeziorach, które badane były wg RDW w latach 2007- 2009 oraz w jeziorach o powierzchni poniżej 50 ha, monitorowanych w latach 2003 – 2006, wskaźnik PMPL obliczony został na podstawie istotnych statystycznie zależności między chlorofilem i PMPL, uzyskanych dla jezior badanych w latach 2010 -2013 (jez.stratyfikowane - r2 = 82; jez.niestratyfikowne -  r2 = 0,88). 

Ocenę statusu ekologicznego dla grupy jezior badanych w latach 2003-2007, z uwagi na estymację PMPL należy traktować jako orientacyjną.

Ocena ekologiczna według Ramowej Dyrektywy Wodnej (RDW) wykonywana jest na podstawie wskaźników charakteryzujących główne zespoły organizmów zasiedlających cieki oraz zbiorniki zaporowe. Skład i obfitość tych biocenoz są kształtowane przez warunki środowiskowe. Z tego powodu, ważne jest odniesienie elementów biotycznych do typów abiotycznych cieków i zbiorników zaporowych. W ocenie ekologicznej uwzględniane są również cechy fizyczne i chemiczne wody, jednak nie decydują one o ostatecznym statusie ekologicznym. W ciekach, które wykazują cechy naturalne oceniany jest stan ekologiczny. Potencjał ekologiczny charakteryzuje natomiast cieki, w których nastąpiło zachwianie ciągłości (zastawki, jazy), a także kanały i zbiorniki zaporowe. 

Status ekologiczny oceniany jest według norm ustalonych dla indeksów kwantyfikujących główne zespoły organizmów wodnych oraz wskaźników fizykochemicznych (Rozporządzenie MŚ z dnia 22 października 2014 roku w sprawie sposobu klasyfikacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych oraz środowiskowych norm jakości dla substancji priorytetowych). W zależności od typu abiotycznego dokonuje się w ciekach klasyfikacji od 2 do 5 indeksów biologicznych. Do oceny zbiorników zaporowych stosowane są natomiast 3 wskaźniki biologiczne.  O statusie ekologicznym cieków i zbiorników zaporowych, nazwanych wg RDW jednolitymi częściami wód (JCW) decyduje wskaźnik biotyczny o najniższej klasie. 

Mapa sporządzona została na podstawie danych z lat 2010 – 2013, przygotowanych przez WIOŚ Bydgoszcz. Wyniki badań wskaźników biotycznych odniesiono do norm opublikowanych w cytowanym powyżej Rozporządzeniu MŚ. Klasy poszczególnych indeksów biotycznych i ocenianych kompleksowo wskaźników fizykochemicznych dla określonych typów abiotycznych cieków i zbiorników zaporowych przedstawiono w formie kartodiagramów. Ocenę stanu ekologicznego cieków naturalnych i potencjału ekologicznego cieków silnie zmienionych i sztucznych, a także zbiorników zaporowych zaprezentowano za pomocą sygnatur liniowych. 

Zagrożenie powodziowe w gminach województwa przedstawiono na podstawie udziału terenu gdzie wystąpienie powodzi jest prawdopodobne (woda o prawdopodobieństwie wystąpienia 0,2%), do całkowitej powierzchni terenu gminy. Zastosowano metodę kartogramu, 4 przedziały przyjęte logarytmicznie (wartości progowe: 0.1, 1, 10%). Stopień zagrożenia opisano odpowiednio: praktycznie brak, małe, średnie, duże. Takie podejście oddaje dobrze rozkład zagrożenia w województwie - skupia się ono głównie w dolinach Wisły, Drwęcy, Brdy, Wdy i Noteci. Zagrożenie powodziowe przedstawiono też na podstawie: miejsc historycznych powodzi (lokalizacja tzw. Znaków Wielkich Wód), położenia odcinków zatorowych (predysponowanych do powstawania tam lokalnych wezbrań w wyniku nagromadzenia lodu w korycie rzeki) oraz występowania terenów obwałowanych. Zastosowano metodę sygnatur. Dodatkowo zamieszczono fotografie znaków powodziowych, wykresy przedstawiające przebieg wybranych wezbrań i ich krótką charakterystykę a także fotografie wykonane w czasie powodzi.

Aktualną lokalizację funkcjonujących oczyszczalni ścieków określono na podstawie informacji uzyskanych z poszczególnych Urzędów Gmin, Urzędów Miast i Gmin oraz Urzędów Miast. Zdecydowaną większość (ponad 70%) stanowią oczyszczalnie komunalne. W niektórych przypadkach biologiczne oczyszczanie ścieków z obszaru miast i gmin ujętych w system kanalizacji odbywa się w oczyszczalniach przemysłowych (np. w Mondi Packaging Paper Świecie S.A. w Świeciu).  Na tle rozmieszczenia oczyszczalni ścieków, na podstawie danych z 2013 roku, przedstawiono w formie kartogramów (dla poszczególnych powiatów) następujące zagadnienia: 

1. ludność korzystająca w oczyszczalni ścieków (wartość średnia dla województwa 70,8%);

2. przepustowość przemysłowych oczyszczalni ścieków (średnio 411249 m³•24h^-1);

3. przepustowość komunalnych oczyszczalni ścieków (średnio 441723 m³•24h^-1);

4. ścieki przemysłowe i komunalne (ogółem 125189 dam³•rok^-1).

Na mapie przedstawiono rozmieszczenie ujęć wód podziemnych i powierzchniowych, a także informacje na temat zużycia wody ogółem i wielkości poboru wody na cele produkcyjne, do sieci wodociągowych i na cele rolnicze. Lokalizację wszystkich rodzajów ujęć przeprowadzono na podstawie informacji znajdujących się w katastrach wodnych (systemach informacyjnych o gospodarowaniu wodami), do których prowadzenia zobowiązane są Regionalne Zarządy Gospodarki Wodnej (RZGW). Dane w katastrach wodnych gromadzone są na podstawie pozwoleń wodnoprawnych. Z tego też powodu określenie „ujęcie wód podziemnych” obejmuje zarówno pojedyncze studnie jak i zespoły kilku studni w zależności od zakresu pozwolenia wodnoprawnego. Prawdopodobne są także przypadki, w których nie wszystkie zaznaczone na mapie ujęcia są aktualnie czynne. Mogły one w ostatnim czasie zostać wyłączone okresowo lub nawet na stałe. Jednak weryfikacja tego rodzaju przypadków w skali całego województwa wykracza poza zakres niniejszego opracowania. W celu zachowania odpowiedniej czytelności mapy, niektóre symbole ujęć wód (zwłaszcza podziemnych) zostały nieco przesunięte.

Na tle rozmieszczenia ujęć wód podziemnych i powierzchniowych, na podstawie danych z 2013 roku, przedstawiono w formie kartogramów (dla poszczególnych powiatów) następujące zagadnienia: 

1. zużycie wody na potrzeby gospodarki narodowej i ludności (ogółem w województwie 218302 dam³•rok^-1);

2. pobór wody na cele produkcyjne (ogółem w województwie 79875 dam³•rok^-1, tj. 36,6%);

3. pobór wody do sieci wodociągowych (ogółem w województwie 51761 dam³•rok^-1, tj. 23,7%);

4. pobór wody na cele rolnicze (ogółem w województwie 86666 dam³•rok^-1, tj. 39,7%).

Mapę opracowano na podstawie danych znajdujących się w katastrze wodnym (systemie informacyjnym o gospodarowaniu wodami), do którego prowadzenia zobowiązane są Regionalne Zarządy Gospodarki Wodnej (RZGW). Dane w katastrze wodnym gromadzone są na podstawie informacji, w tym przede wszystkim pozwoleń wodnoprawnych, przekazywanych przez organy administracji rządowej i samorządowej. Ze względu na stwierdzony brak spójności danych z poszczególnych RZGW oraz zróżnicowaną ich dokładność, część z nich została zweryfikowana wspólnie z przedstawicielami Biur Terenowych Kujawsko-Pomorskiego Zarządu Melioracji i Urządzeń Wodnych we Włocławku. 

Mapa przedstawia rodzaje i rozmieszczenie budowli hydrotechnicznych, a także obszary zagrożone powodzią 1% (raz na 100 lat), w obrębie których wymagane są szczególne formy gospodarowania wodą. W niektórych przypadkach jeden znak na mapie oznacza kilka obiektów hydrotechnicznych: znak elektrowni wodnej obejmuje zarówno samą elektrownię jak i towarzyszącą jej zaporę; znak małej elektrowni wodnej informuje nie tylko o elektrowni, ale także o budowlach z nią związanych jak np. jaz czy próg.

Na mapie przedstawiono jednolite części wód powierzchniowych (JCWP) rzecznych i jeziornych. Zgodnie z art. 2 ust. 10 Ramowej Dyrektywy Wodnej, JCWP stanowi „oddzielny i znaczący element wód powierzchniowych, taki jak m.in.: rzeka, strumień lub kanał, część rzeki, strumienia lub kanału, jezioro, zbiornik.”. JCWP stanowią także podstawowe jednostki planistyczne gospodarowania wodami. Warto zwrócić uwagę, że w wielu przypadkach JCWP wykraczają poza województwo kujawsko-pomorskie, gdyż ich granice nawiązują do przebiegu działów wodnych, a nie do granicy administracyjnej.

Mapa podstawowa prezentuje poszczególne JCWP rzeczne wraz z ich granicami i JCWP jeziorne na tle sieci hydrograficznej. Została ona podzielona na 9 części oznaczonych od A do I. Kliknięcie na dowolną część mapy umożliwia bardziej szczegółowe zapoznanie się z rozmieszczeniem JCWP na wybranym obszarze oraz przypisanymi im kodami krajowymi. 

Na mapie zaznaczono przebieg dwóch międzynarodowych dróg wodnych. Przystanie wodne obejmują  obiekty i ośrodki różnie określane, m.in.: przystanie jachtowe, wodne, żeglarskie, kluby żeglarskie, yacht kluby, porty i mariny. „Kąpielisko” oznacza wydzielony i oznakowany fragment wód powierzchniowych, spełniający wszystkie obowiązujące wymagania Dyrektywy 2006/7/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 15.02.2006 r. dotyczącej zarządzania jakością wody w kąpieliskach.  „Miejsce wykorzystywane do kąpieli” jest pojęciem wykraczającym poza wymienioną Dyrektywę i nie spełnia jej wymagań. Ustawodawca wprowadził jednak możliwość organizowania takich miejsc, gdzie prowadzi się nadzór nad jakością w zakresie zapewniającym wyeliminowanie zagrożeń zdrowotnych w czasie kąpieli, jednocześnie nie obciążając organizatorów wysokimi wymaganiami dyrektywy.

Zachmurzenie oznacza stopień pokrycia nieba przez chmury. Na mapie zostało ono przedstawione w procentach. Bezchmurne niebo to 0%, natomiast niebo w pełni zachmurzone to 100%. Dla zobrazowania rozkładu przestrzennego zachmurzenia wykorzystano średnie wartości dobowe dla okresu 1981-2010 z 10 stacji meteorologicznych (Chojnice, Elbląg, Koło, Łódź, Mława, Olsztyn, Piła, Płock, Poznań i Toruń) pracujących w sieci IMGW. Dane o zachmurzeniu zostały przeliczone ze skali w oktantach (w takiej skali prowadzi się obserwacje) na procenty. Na podstawie średnich wartości dobowych obliczono średnie miesięczne, następnie roczne i wieloletnie. Charakterystykę zachmurzenia uzupełniają rozkłady przestrzenne dni pogodnych (o średnim dobowym zachmurzeniu mniejszym od 20%) i dni pochmurnych (o średnim dobowym zachmurzeniu większym od 80%).

Usłonecznienie, to czas kiedy do powierzchni ziemi dopływa promieniowanie bezpośrednio od tarczy słonecznej (potocznie jest to czas świecenia Słońca). Usłonecznienie można wyrazić w godzinach. Na podstawie dziennej sumy godzin ze świecącym Słońcem, obliczono sumy miesięczne, roczne i średnie sumy wieloletnie. Na mapie zaprezentowano średnie sumy roczne usłonecznienia w województwie kujawsko-pomorskim na podstawie danych z 9 stacji meteorologicznych  (Chojnice, Elbląg, Koło, Łódź, Mława, Piła, Płock, Poznań i Toruń) pracujących w sieci IMGW.

Do wykreślenia map wykorzystano program ArcGis 9.3. Zastosowano interpolację metodą najbliższego sąsiedztwa.

Dla zobrazowania średnich prędkości wiatru dla całego roku oraz lata i zimy a także ciśnienia atmosferycznego zostało wybranych 11 stacji synoptycznych znajdujących się w najbliższym otoczeniu województwa kujawsko-pomorskiego (Chojnice, Elbląg, Koło, Lębork, Łódź, Mława, Olsztyn, Piła, Płock, Poznań oraz Toruń) pracujących w standardach sieci IMGW. Na podstawie danych godzinowych prędkości wiatru z okresu 1981-2010 obliczono średnie dobowe, miesięczne, roczne i średnie sumy wieloletnie. Wszystkie wartości prędkości wiatru zostały wyliczone dla wysokości 10 metrów nad poziomem gruntu, konieczne więc było uwzględnienie różnych wysokości wiatromierzy na stacjach i wyliczenie poprawek. Na mapie zaprezentowano średnią prędkość wiatru dla roku oraz lata (czerwiec-sierpień) i zimy (grudzień-luty). Podczas prezentacji danych posiłkowano się metodą interpolacji najbliższego sąsiedztwa. Interpolację wygenerowano w programie ArcGis 9.3.

Dla arkusza „Temperatura powietrza – rozkład przestrzenny” wykonano trzy mapy klimatologiczne.  Dla średniej rocznej, średniej miesięcznej w styczniu oraz średniej miesięcznej w lipcu temperatury powietrza.  Wykorzystano jako podstawowe źródło danych średnie dobowe wartości temperatury powietrza. Dane te posłużyły do obliczenia średnich miesięcznych i rocznych wartości temperatury dla 24 stacji meteorologicznych (położonych na terenie województwa kujawsko-pomorskiego oraz na terenach go otaczających). Zebrany materiał statystyczny obejmuje okres 1981 – 2010. Wartości temperatury powietrza  stały się podstawą do przedstawienia izoterm. Do wykreślenia map wykorzystano program ArcGis ver. 9.3. Zastosowano interpolację metodą najbliższego sąsiedztwa.

Do arkusza „Termiczne pory roku i okres wegetacyjny” wykorzystano jako podstawowe źródło danych średnie dobowe wartości temperatury powietrza. Dane te posłużyły do obliczenia średnich miesięcznych wartości temperatury dla 24 stacji meteorologicznych (położonych na terenie województwa kujawsko-pomorskiego oraz na terenach go otaczających). Zebrany materiał statystyczny obejmuje okres 1981 – 2010. Metodą rachunkową na podstawie danych miesięcznych obliczano średnią datę rozpoczęcia: przedwiośnia (jest to okres w którym temperatura powietrza wynosi: 0,0 °C ≤ t < 5,0 °C), wiosny (jest to okres w którym temperatura powietrza wynosi: 5,0 °C ≤ t < 15,0 °C), lata (jest to okres w którym temperatura powietrza wynosi: t ≥ 15,0 °C), jesieni (jest to okres w którym temperatura powietrza wynosi: 5,0 °C ≤ t < 15,0 °C), przedzimia  (jest to okres w którym temperatura powietrza wynosi: 0,0 °C ≤ t < 5,0 °C), zimy (jest to okres w którym temperatura powietrza wynosi: t < 0,0 °C). Obliczano również długość okresu wegetacyjnego (od początku termicznej wiosny do końca jesieni) w dniach. Do wykreślenia map wykorzystano program ArcGis 9.3. Zastosowano interpolację metodą najbliższego sąsiedztwa.

Wilgotność powietrza to zawartość pary wodnej w powietrzu. Można ją opisać za pomocą różnych charakterystyk, do których należą między innymi przedstawione na mapach wilgotność względna i ciśnienie pary wodnej. Wilgotność względna oznacza stopień nasycenia powietrza parą wodną i jest wyrażona w procentach. Ciśnienie pary wodnej, to cząstkowe ciśnienie jakie wywiera para wodna znajdująca się w powietrzu, wyraża się je w hPa. Wilgotność względna jest elementem mierzonym, natomiast ciśnienie pary wodnej obliczono na podstawie temperatury i wilgotności względnej powietrza. W przypadku obu charakterystyk do opracowania wykorzystano dane terminowe (temperatura i wilgotność względna powietrza) dla 10 stacji meteorologicznych (Chojnice, Elbląg, Koło, Łódź, Mława, Olsztyn, Piła, Płock, Poznań i Toruń) pracujących w sieci IMGW. Na ich podstawie policzono średnie wartości dobowe, a następnie średnie miesięczne, roczne i wieloletnie. Uzupełnieniem charakterystyki wilgotności jest mapa rozkładu przestrzennego dni parnych, czyli takich, w których najwyższa zanotowana wartość ciśnienia pary wodnej jest równa lub większa od 18,8 hPa. Wszystkie mapy wykonano na podstawie danych z lat 1981-2010. 

Do wykreślenia map wykorzystano program ArcGis 9.3. Zastosowano interpolację metodą najbliższego sąsiedztwa.

Opad atmosferyczny jest hydrometeorem, który w postaci wody w stanie ciekłym lub stałym wypada z chmur i dociera do powierzchni ziemi. Wielkość opadu atmosferycznego jest wyrażana w milimetrach  warstwy wody, jaka pozostaje na płaskiej powierzchni gruntu, zakładając że nie podlega ona parowaniu, wsiąkaniu lub nie odpływa. Opad równy 1 mm przynosi 1 litr wody (10 dm3) na 1 m2 powierzchni. Opady atmosferyczne mierzy się raz na dobę (chyba, że prowadzona jest rejestracja automatyczna). Doba opadowa trwa 24 godziny i kończy się o godz. 7:00 czasu środkowoeuropejskiego (zimowego). 

W opracowaniu wykorzystano sumy dobowe opadów atmosferycznych z okresu 1981-2010 z 121 stacji i posterunków meteorologicznych (I-V rzędu) położonych na terenie województwa kujawsko-pomorskiego i na terenach sąsiednich. Stacje działają w ramach sieci obserwacyjnej Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej PIB. Na podstawie sum dobowych obliczono sumy miesięczne i roczne opadów atmosferycznych oraz sumy dla półrocza chłodnego (XI-IV) i półrocza ciepłego (V-X). Następnie obliczono średnie sumy za cały okres pomiarowy (1981-2010) oraz średnie sumy dla poszczególnych półroczy. Wszystkie serie pomiarowe sprowadzono do wspólnego 30-letniego okresu. Brakujące dane uzupełniono na poziomie sum miesięcznych wykorzystując zależność korelacyjną z najbliższą stacją. 

Do wykreślenia izohiet na mapach wykorzystano program ArcGis 9.3. Zastosowano interpolację metodą krigingu.

Opad atmosferyczny jest hydrometeorem, który w postaci wody w stanie ciekłym lub stałym wypada z chmur i dociera do powierzchni ziemi. Wielkość opadu atmosferycznego jest wyrażana w milimetrach  warstwy wody, jaka pozostaje na płaskiej powierzchni gruntu, zakładając że nie podlega ona parowaniu, wsiąkaniu lub nie odpływa. Opad równy 1 mm przynosi 1 litr wody (10 dm3) na 1 m2 powierzchni. Opady atmosferyczne mierzy się raz na dobę (chyba, że prowadzona jest rejestracja automatyczna). Doba opadowa trwa 24 godziny i kończy się o godz. 7:00 czasu środkowoeuropejskiego (zimowego). 

W opracowaniu wykorzystano sumy dobowe opadów atmosferycznych z okresu 1981-2010 z 121 stacji i posterunków meteorologicznych (I-V rzędu) położonych na terenie województwa kujawsko-pomorskiego i na terenach sąsiednich. Stacje działają w ramach sieci obserwacyjnej Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej PIB. Na podstawie sum dobowych obliczono dla poszczególnych miesięcy częstość dni z opadem ≥0,1 mm, ≥1,0 mm i ≥10,0 mm. Na mapie ≥10,0 mm, dla wybranych stacji wniesiono maksymalne opady dobowe. 

Pokrywa śnieżna jest to śnieg zalegający na powierzchni ziemi i pokrywający ją całkowicie lub przynajmniej w 50%. Stan i grubość pokrywy śnieżnej mierzy się codziennie o godzinie 7:00 czasu środkowoeuropejskiego. Na podstawie danych z 30 stacji położonych na terenie województwa kujawsko-pomorskiego i na terenach sąsiednich obliczono średnią liczbę dni z pokrywą śnieżną. Wszystkie serie pomiarowe sprowadzono do wspólnego 30-letniego okresu. Brakujące dane uzupełniono na poziomie sum miesięcznych wykorzystując zależność korelacyjną z najbliższą stacją. 

Do wykreślenia izolinii liczby dni z pokrywą śnieżną  mapach wykorzystano program ArcGis 9.3. Zastosowano interpolację metodą krigingu.

Arkusz zawiera analizę przestrzenną liczby dni ze zjawiskami: burzą, gradobiciem, mgłą i gołoledzią. Burza jest zjawiskiem atmosferycznym z grupy elektrometeorów, związana jest z występowaniem chmur kłębiasto-deszczowych (Cumulonimbus - Cb), towarzyszą jej wyładowania atmosferyczne, grzmoty, opady przelotne, gradobicia, czasami też szkwały i trąby powietrzne. Grad jest to opad w postaci bryłek lodu (gradziny lub gradowiny) o średnicy 5-50 mm lub większych padających oddzielnie lub w postaci zlepionych dużych brył z chmur kłębiasto-deszczowych (Cb). Mgła jest hydrometeorem w postaci zawiesiny bardzo małych kropel wody lub kryształków lodu (mgła lodowa) w przyziemnej warstwie powietrza, zmniejszająca widzialność w kierunku poziomym poniżej 1 km. Gołoledź zaliczamy do hydrometeorów. Jest to osad lodu na ogół przezroczysty powstały wskutek zamarznięcia przechłodzonych kropel mżawki lub deszczu na powierzchni o temperaturze niższej od 0oC.  

Zjawiska atmosferyczne są obserwowane na stacjach meteorologicznych. W opracowaniu wykorzystano informacje o wystąpieniu danego zjawiska z 17 stacji synoptycznych (I rzędu) położonych na terenie województwa kujawsko-pomorskiego i na terenach sąsiednich. Stacje działają w ramach sieci obserwacyjnej Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej PIB. Na podstawie tych informacji wyliczono dla poszczególnych miesięcy częstość dni z burzą, gradobiciem, mgłą i gołoledzią. Wszystkie serie pomiarowe sprowadzono do wspólnego 30-letniego okresu. Brakujące dane uzupełniono na poziomie sum miesięcznych wykorzystując zależność korelacyjną z najbliższą stacją. 

Do wykreślenia izolinii liczby dni ze zjawiskami atmosferycznymi na mapach wykorzystano program ArcGis 9.3. Zastosowano interpolację metodą krigingu.

 Na mapach zostały przedstawione anomalie temperatury powietrza (lata, zimy i roku) i opadów atmosferycznych (sumy roczne) w okresie 2001-2010 względem ich wieloletnich wartości z lat 1951-2010. W przypadku temperatury powietrza obliczono także ich trendy w okresie 1951-2010. Anomalie od średnich wieloletnich zostały obliczone odejmując wartości temperatury powietrza (lub opadów) z okresu 2001-2010 od analogicznych wartości z okresu 1951-2010. Trendy temperatury powietrza ukazują tempo jej zmian na 10 lat. Obliczono także istotność statystyczną trendów, pozwalającą potwierdzić lub wykluczyć przypadkowy charakter zmian temperatury powietrza w badanym okresie. Przebieg temperatury powietrza i opadów atmosferycznych za cały okres obserwacji instrumentalnych w regionie został ukazany na podstawie danych z Bydgoszczy (1861-2010) i Torunia (1871-2010). Wszystkie prezentowane serie są homogeniczne, tzn. pozbawione błędów i zniekształceń wynikających m. in. ze zmiany metodyki pomiarów, przyrządów pomiarowych czy zmiany lokalizacji stacji pomiarowej. 

Mapa ukazuje zróżnicowanie pokrywy glebowej województwa kujawsko-pomorskiego w skali 1: 500 000. Zmienność taksonomiczna gleb została przedstawiona za pomocą 16 wydzieleń, pogrupowanych według dominującego czynnika glebotwórczego w gleby autogeniczne, litogeniczne, semihydrogeniczne, hydrogeniczne, napływowe i antropogeniczne. Wydzielenia zostały opracowane na podstawie  informacji zawartych na mapach glebowych (źródło: Numeryczna mapa glebowo-rolnicza w skali 1:500 000 i Mapę Gleb Polski w skali 1:300 000) uaktualnionych przy zastosowaniu klucza reklasyfikacyjnego sporządzonego w Katedrze Gleboznawstwa i Kształtowania Krajobrazu UMK w Toruniu (Bednarek, 2006). Przy określaniu wydzieleń uwzględniono również wyniki wieloletnich badań gleboznawczych prowadzonych na terenie województwa kujawsko-pomorskiego (m. in. Bednarek i Michalska, 1998; Bednarek i Prusinkiewicz, 1984; Bednarek i Prusinkiewicz, 2001; Bednarek i Szrejder, 2004; Cieśla, 1968; Dąbkowska-Naskręt, 1990; Jankowski, 2014; Kobierski, 2013; Prusinkiewicz, 1969; Prusinkiewicz i Regel, 1975; Szrejder, 1998; Świtoniak i in., 2014;Świtoniak, 2014).  Zasięgi konturów glebowych wyznaczonych na podstawie wymienionych powyżej źródeł kartograficznych zweryfikowano używając delimitacji geologicznych utworów powierzchniowych (Wysota i in., 2014).

Ze względu na skalę opracowania, wydzielenia zawierają asocjacje powiązanych ze sobą typów i podtypów gleb. Jednostki taksonomiczne zdefiniowano zgodnie z kryteriami i nomenklaturą Systematyki gleb Polski (PTG, 2011). Dla większości wydzieleń określono główne, towarzyszące i akcesoryczne typy gleb. Typy główne stanowią podstawowy komponent pokrywy glebowej w obrębie wydzielenia, przekraczający 50%  jego powierzchni. Udział powierzchni typów towarzyszących mieści się w granicach między 20 a 50%, podczas gdy typy gleb określone jako akcesoryczne nie przekraczają 20% całości wydzielenia. Dla części wydzieleń, ze względu na znaczną dominację jednego typu gleby, określono jedynie jednostki główne i akcesoryczne.

W nazwach wydzieleń zawarto nazwy głównych i towarzyszących typów gleb. Szczegółową charakterystykę gleb wchodzących w skład asocjacji, z uwzględnieniem gleb akcesorycznych, zamieszczono w opisie poszczególnych wydzieleń.

Mapa ukazuje zróżnicowanie pokrywy glebowej województwa kujawsko-pomorskiego w skali 1: 1 000 000. Zmienność taksonomiczna gleb została przedstawiona za pomocą 13 wydzieleń, pogrupowanych według dominującego czynnika glebotwórczego w gleby autogeniczne, litogeniczne, semihydrogeniczne, hydrogeniczne, napływowe i antropogeniczne. Wydzielenia zostały opracowane na podstawie  informacji zawartych na mapach glebowych (źródło: Numeryczna mapa glebowo-rolnicza w skali 1:500 000 i Mapę Gleb Polski w skali 1:300 000) uaktualnionych przy zastosowaniu klucza reklasyfikacyjnego sporządzonego w Katedrze Gleboznawstwa i Kształtowania Krajobrazu UMK w Toruniu (Bednarek, 2006). Przy określaniu wydzieleń uwzględniono również wyniki wieloletnich badań gleboznawczych prowadzonych na terenie województwa kujawsko-pomorskiego (m. in. Bednarek i Michalska, 1998; Bednarek i Prusinkiewicz, 1984; Bednarek i Prusinkiewicz, 2001; Bednarek i Szrejder, 2004; Cieśla, 1968; Dąbkowska-Naskręt, 1990; Jankowski, 2014; Kobierski, 2013; Prusinkiewicz, 1969; Prusinkiewicz i Regel, 1975; Szrejder, 1998; Świtoniak i in., 2014;Świtoniak, 2014).  Zasięgi konturów glebowych wyznaczonych na podstawie wymienionych powyżej źródeł kartograficznych zweryfikowano używając delimitacji geologicznych utworów powierzchniowych (Wysota i in., 2014).

Ze względu na skalę opracowania, wydzielenia zawierają asocjacje powiązanych ze sobą typów i podtypów gleb. Jednostki taksonomiczne zdefiniowano zgodnie z kryteriami i nomenklaturą Systematyki gleb Polski (PTG, 2011). Dla większości wydzieleń określono główne, towarzyszące i akcesoryczne typy gleb. Typy główne stanowią podstawowy komponent pokrywy glebowej w obrębie wydzielenia, przekraczający 50%  jego powierzchni. Udział powierzchni typów towarzyszących mieści się w granicach między 20 a 50%, podczas gdy typy gleb określone jako akcesoryczne nie przekraczają 20% całości wydzielenia. Dla części wydzieleń, ze względu na znaczną dominację jednego typu gleby, określono jedynie jednostki główne i akcesoryczne.

W nazwach wydzieleń zawarto nazwy głównych i towarzyszących typów gleb. Szczegółową charakterystykę gleb wchodzących w skład asocjacji, z uwzględnieniem gleb akcesorycznych, zamieszczono w opisie poszczególnych wydzieleń.